Vrijwel op het ‘drielandenpunt’ Rotterdam-Ridderkerk-Barendrecht is de afgelopen jaren hard gewerkt aan een groot verkeersknooppunt: de IJsselmondse Knoop. Carpe Diem Communicatie speelde een sleutelrol in de communicatie over dit miljoenenproject.
Aan de zuidkant van Rotterdam, op het punt waar de A15 en de A16 samenkomen, bevindt zich een enorm cluster van bedrijven in de agro/vers/foodsector: Dutch Fresh Port. Omdat daar de komende jaren nog veel bedrijven zich vestigen en voor veel extra vrachtverkeer gaan zorgen, moest de infrastructuur worden aangepast voor een betere doorstroming en veilige fietsroutes. Onderdeel daarvan is de IJsselmondse Knoop, een kruispunt met een directe verbinding naar de autosnelweg. Honderden (internationale) vrachtwagens per dag rijden over dat kruispunt het bedrijvencluster in en uit. Intussen wordt het verkeersknooppunt ook gebruikt door ander verkeer. Niet alleen personenauto’s maar ook fietsforenzen en niet te vergeten honderden scholieren op weg naar hun school in Rotterdam.
Terwijl de IJsselmondse Knoop werd aangepast moest al dat (vracht)verkeer min of meer ongehinderd doorgang kunnen vinden. En dan waren er ook nog de omwonenden die zeker iets zouden merken van de aanleg van nieuwe wegen, extra rijstroken, verkeerslichten, fietspaden en onderdoorgangen.
Carpe Diem Communicatie werd door de opdrachtgever van het werk – de Gemeenschappelijke Regeling Nieuw Reijerwaard – gevraagd de communicatie rond dit project in goede banen te leiden.
Astrid Aarts: ,,De grote uitdaging was inderdaad dat het verkeer tijdens het werk gewoon moest kunnen doorrijden. Daarnaast zat er ook een grote tijdsdruk op, vanwege de verkoopplanning van het nieuwe bedrijventerrein Nieuw Reijerwaard, onderdeel van het cluster. De kern van onze aanpak is dat we alle betrokkenen ver van tevoren hebben meegenomen in wat er allemaal zou gaan gebeuren. Omwonenden en weggebruikers willen vooral niet voor verrassingen komen te staan.’’
Omgevingsanalyse
Carpe Diem begon met het in kaart brengen van wat er allemaal speelt in het gebied. Astrid: ,,In die omgevingsanalyse hebben we zichtbaar gemaakt met wie het project allemaal te maken krijgt. Wie zijn de stakeholders, welke belangen hebben zij? Die analyse is de basis voor de communicatie-aanpak. Die gaat echt over het hele traject: van voorbereidende werkzaamheden tot en met de oplevering en het afsluitende feestje. Dat laatste is van belang omdat je dan aan de voorkant, voordat de eerste spa de grond in gaat, kunt vertellen welk feestje we straks gaan vieren. Wat heeft dit werk allemaal opgeleverd? Waarom is dit hele project een verbetering? En waarom is de overlast de moeite waard?’’
Lessen van de Noord/Zuidlijn
Hoe belangrijk de voorbereiding van communicatie is, heeft de aanleg van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam laten zien. Astrid is daar bij betrokken geweest en heeft veel gehad aan die ervaring: ,,Daar reden opeens grote bouwkranen door de smalle Amsterdamse straten, mensen keken vanuit drie hoog op die kranen uit. Bewoners waren niet voorbereid op deze impact van de werkzaamheden. Dat leverde meteen grote weerstand en veel wrevel op. Het kost veel energie om dat weer te repareren. Communicatie over de werkzaamheden ging daarna veel meer over in contact zijn met omwonenden en werken aan de reputatie van het project, zodat eventuele tegenslagen niet meteen de reputatie en goodwill van het project om zeep hielpen. Dat inzicht heeft mij bij de communicatie over de reconstructie van de IJsselmondse Knoop wel geïnspireerd.’’
Kaartjes en plaatjes
Naarmate de werkzaamheden dichterbij kwamen, werd de communicatie over wat er stond te gebeuren op de IJsselmondse Knoop gedetailleerder. ,,Na het verhaal over nut en noodzaak verfijnden we het verhaal met informatie over concrete werkzaamheden, soms nachtelijke afsluitingen en omleidingen, en ook de data en tijdstippen. Informatie waar omwonenden en weggebruikers echt iets aan hebben. Dat deden we zo duidelijk mogelijk. Met kaartjes en plaatjes en via allerlei kanalen: van social media tot bewonersbrieven en de advertentie in de krant. En in goed overleg met de aannemer. Daar had ik veel contact mee, zodat we van elkaar wisten wat er stond te gebeuren, zowel in het werk als in de publiciteit.’’
Voor de ondernemers in het gebied is in de communicatie maatwerk geleverd. ,,Er waren soms weekendafsluitingen. Als een ondernemer met veel vrachtverkeer dat ruim op tijd weet, kan hij z’n maatregelen nemen. En dan valt de weerstand reuze mee. Het komt erop neer dat we met dit project een goede buur wilden zijn. Als je een dag gaat boren in je huis of de schutting platlegt, dan betekent dit overlast voor de buren. Maar die zijn best begripvol als je hen tijdig informeert. Zo heeft het ook in dit project gewerkt.’’
Het complicerende rond de IJsselmondse Knoop was dat er nogal wat verschillende doelgroepen waren die bereikt moesten worden. ,,Hoe bereik je bijvoorbeeld honderden scholieren die voor hun eigen veiligheid toch echt even een omleiding moeten volgen? We hebben ‘s ochtends vroeg langs de weg gestaan met informatiekaartjes met fietslampjes eraan, zodat ook zij wisten dat er een fietsomleiding aan zat te komen.’’
Het motto van het afsluitende feest – een streetfair met reuzenrad – werd uiteindelijk: vers, veilig en vlot op weg. ,,Dat verwoordde wat het project had opgeleverd: een betere bereikbaarheid van het bedrijventerrein in combinatie met meer veiligheid en een vrije baan voor fietsers. Als ik er op terug kijk, dan is deze megaklus qua communicatie zonder veel problemen geklaard. Er waren weinig klachten, en wie wat wilde melden, wist ons goed te bereiken. Een goede voorbereiding, tijdig informeren van alle betrokkenen, nadenken over je kanalen en – samenvattend – een goede buur van je omgeving willen zijn waren de belangrijke succesfactoren. En daar hebben we met het hele projectteam IJsselmondse Knoop aan bijgedragen.’’